Gra o tron

Nie jestem przesadnym fanem literatury typu fantasy. Czytam ją, oczywiście – bo nawykowo czytam wszystko, włącznie z książką telefoniczną i ogłoszeniami na przystanku tramwajowym – ale żebym specjalnie tego poszukiwał, to nie. Teraz, zachęcony niezwykle ciekawym serialem nadawanym akurat przez HBO – sięgnąłem po tytułową dla tego wpisu i dla serialu „Grę o tron”  nowego dla mnie autora, George R. R. Martina (wydawnictwo Zysk i s-ka, 1998, wznowienie 2011). Jest to tom pierwszy 6-tomowego cyklu „Pieśń lodu i ognia”. Buch opasły, ponad 800 stron liczący. No i – przy pewnych drobnych zastrzeżeniach, o których niżej – zarówno serial jak i książkę polecam PT Czytelnikom.

Całość to niemal klasyczne fantasy, ale adresowane do absolutnie dorosłego czytelnika. Wielkie dzieło epickie, z ogromną masą bohaterów i straszliwie poplątanymi wątkami – bez przewodnika lub robienia notatek niemal nie do ogarnięcia, pełne krwi, przemocy, seksu i polityki.

Rzecz dzieje się w wymyślonym świecie, bliskim realiami europejskiemu – szczególnie zaś brytyjskiemu – średniowieczu; tyle, że rozciągniętemu na tysiąclecia. Są – jak to w fantasy – obecne elementy magii i czarów, ale w ilościach nierażących (przyznam, że ja osobiście za tymi wątkami akurat wybitnie – jako zakamieniały racjonalista – nie przepadam), ale na szczęście nie odgrywają istotnej roli dla narracji, przynajmniej w pierwszym tomie. Co uderza – to wiarygodność wymyślonych postaci i logika ich poczynań; cały sztafaż fantasy jest dla Martina zatem pretekstem tylko do przemyśleń o charakterze uniwersalnym, głównie o ludzkich namiętnościach i polityce.

Książka napisana jest świetnie i zupełnie nieźle (Paweł Kruk) przetłumaczona. Niestety, redaktor (a właściwie osoba opisana jako „przejrzał i poprawił”) nie stanął na  wysokości zadania. Puścił do druku zwroty typu „ubrał płaszcz” i kilkakrotnie zestawił dwa znaki przestankowe jeden po drugim, co jest elementarnym błędem redaktorskim; notorycznie też ów pan nie odróżnia czasowników „posiada” i „ma”. Ale to chyba takie czasy: redaktorów „starego modelu”, którzy dzieło wielkości „Gry o tron” redagowaliby – sprawdzając każde słowo i każde zdanie w kilku źródłach w obu językach – przez kilka miesięcy, pracując w pocie czoła po 8 godzin dziennie – już chyba nie ma. A w każdym razie wydawcy na wspomnienie o tym modelu pracy z książką pukają się w czoło, zaś za samo redagowanie, jeśli w ogóle dopuszczają taką czynność w „nowoczesnym procesie wydawniczym”, proponują stawki humorystyczne.

Serial – bo i o nim warto napisać – zrealizowany jest mistrzowsko. Główne wątki wybrane przez scenarzystę i reżysera bezbłędnie, tok akcji czytelny i wartki; widać, że filmowane jest to-to przez majstrów dużej klasy. Na szczególną uwagę zasługuje autor zdjęć, wspaniale różnicujący sceny i bohaterów światłem i kolorem. Gra aktorska i reżyseria – najwyższej próby: żadnego mrugania okiem do widza, żadnego udawania, żadnego zaznaczania dystansu do postaci. Słowem – perełka.

Na zakończenie przyznam się do czegoś, co mnie pewno zdyskwalifikuje moralnie w oczach niektórych czytelników: klasyki tego  gatunku, słynnego dzieła J. J. Tolkiena, nigdy nie przeczytałem więcej jak 50 stron: nudziło mnie to śmiertelnie. Również głośny cykl Sapkowskiego nie rzucił mnie na kolana i nie biegałem do księgarni po kolejne tomy. Po kolejne tomy cyklu Martina – pobiegnę bez wątpienia. I zapewne przeczytam następny 800-stronicowy buch podobnie jak pierwszy: w dwa wieczory. A odcinki serialu oglądam po dwa razy (są powtarzane w HBO2), oba razy z dużą satysfakcją.

Przy okazji: tutaj mam dla Państwa, których temat zainteresował, rzecz wielce pożyteczną. Serial  ma własną witrynę internetową, w której znajdują się biogramy postaci, drzewa genealogiczne rodów i mapy wymyślonego przez martina świata. Korzystając z tego czyta się rzecz i ogląda dużo łatwiej.

Polecam także- nędznie, niestety, zrobioną – angielskojęzyczną stronę Autora.